مطالبات ممتاز در حقوق دریایی و روش حل تزاحم آنها

طلب ممتاز استثنایی بر اصل برابری است که به موجب آن، طلبکار بر روی مال معینی از اموال بدهکار حق تقدم و تعقیب مییابد؛ حقی که سبب ترجیح وی بر سایرین می‌شود. این طلب در برخی موارد واجد حق تقدم است و در صورتی که طلبکاری واجد حق تعقیب باشد، بر اموال بدهکار، حق عینی تبعی پیدا می‏کند. بنابراین، طلب پیشگفته دارای دو ویژگی منحصر به فرد است. ردپای این طلب در قوانین مختلف یافت می شود. قانون دریایی در مواد گوناگون، ماهیت این طلب را به صورت ضمنی بیان می‏کند و مصادیق فراوانی برای نهاد یاد شده شناخته است، به نحوی که قانون ‌گذار، برای طلبکاران مختلف، حق تعقیب بر «کشتی»، «کرایه ی حمل» و «ملحقات آن» پیش بینی کرده است. بدین ترتیب، طلبکاران، به حکم قانون بر مال مشخصی از اموال بدهکار خویش استیلا می ‏یابند؛ به گونه‌ای که اموال یاد شده، در وثیقه طلب طلبکار قرار می‌‏گیرد. بدیهی است، شناسایی این طلب در جهت اعمال هر چه بیشتر اصل برابری است. مقصود اصلی از شناسایی امتیاز برای این مطالبات، حمایت از طلبکار، مجموع طلبکاران و جامعه است. در راستای شناسایی این طلب، ممکن است، در پاره ای موارد اعمال امتیاز بر طلبی خاص، منجر به نادیده گرفتن سایر مطالبات شود. این امتیاز گاهی بر مطالبات همانند و گاهی غیر همانند نمود پیدا می کند. تزاحم میان مطالبات متعدد باید بر اساس نظمی منطقی، رفع گردیده و روشی خاص برای آن ارایه شود.